Zapewne wszyscy wiemy, że w górach w różnych sytuacjach (podczas odpadnięcia, opuszczania, podchodzenia lub zjazdu) może dojść do przecięcia liny wskutek tarcia jej o skałę. Wypadków spowodowanych przecięciem liny nie jest dużo. Na świecie jest ich średnio 2 w ciągu roku. Jednak nadal jest to realne zagrożenie, z którym musimy się liczyć. Na poniższym filmie jedna z takich sytuacji, która na szczęście nie zakończyła się tragicznie.
Mając taką wiedzę staramy się unikać sytuacji, w których lina może trzeć w niekorzystny sposób o skałę, staramy się minimalizować to tarcie lub jego skutki. Stosujemy podwójne liny, osadzamy przeloty w określonych miejscach, przedłużamy przeloty, na trawersach staramy się gęściej asekurować, ale w wielu sytuacjach, zwłaszcza na skalnych graniach nie jesteśmy w stanie tego ryzyka wyeliminować. W niektórych sytuacjach musimy zaakceptować to, że w razie odpadnięcia lina przesunie się po skalnej krawędzi i może zostać przecięta.
Rozwiązanie?
Co możemy jeszcze zrobić żeby zmniejszyć margines ryzyka? Możemy zabrać grubszą linę. Intuicja i logika podpowiada nam, że grubszą linę będzie trudniej przeciąć. Ale jak gruba ta lina powinna być? O ile bardziej wytrzymała jest lina o średnicy 10,0 mm od liny o średnicy 9,0 mm? Można by się też zastanowić czy jeden model liny jest lepszy/bardziej wytrzymały od drugiego, przecież różne modele mają różną konstrukcję i parametry. Do niedawna nie mieliśmy możliwości porównania różnych typów lin pod kątem wytrzymałości na przecięcie. Nie było obiektywnego narzędzia, które pozwalałoby to mierzyć takie parametry.
Od kilku lat firma Edelrid pracowała nad stworzeniem takiego narzędzia i testu, które będą odtwarzać warunki zbliżone do realnej sytuacji, w której lina przecina się na krawędzi skalnej. Jednocześnie test ten miał spełniać kryterium obiektywności i powtarzalności tak, aby mógł być szeroko stosowany. W zeszłym roku Edelrid zaprezentował ostateczną wersję testu.
Wyniki testów przeprowadzonych przez Edelrida pokazują, w jakim stopniu średnica liny wpływa na wytrzymałość na przecięcie (przy obciążeniu 80 kg wytrzymałość liny 10,0 mm jest wyższa o ok. 22% od liny 8,9 mm). Zmiana wytrzymałości w przypadku zmiany średnicy nie jest tak znacząca, jak w przypadku zmiany obciążenia. Jeśli tą samą linę 10 mm obciążymy 160 kg, to jej wytrzymałość na przecięcie spadnie o ponad 78% – innymi słowy, ponad czterokrotnie spadnie jej wytrzymałość. Ciekawe jest również to, że przy obciążeniu 160 kg różnica w wytrzymałości pomiędzy średnicami 10,0 mm i 8,9 mm spadła do 16% – przy czym, co istotniejsze, zmiana różnicy pomiędzy 80 kg a 160 kg sięgnęła 83%.
Czyli: o tym czy lina zostanie przecięta, w znacznie większym stopniu decyduje obciążenie liny niż jej średnica. Przy większym obciążeniu średnica liny ma niewielki wpływ na wytrzymałość liny na przecięcie na krawędzi.
Wnioski
W terenie skalnym nie powinniśmy opuszczać 2 osób lub więcej na raz na jednej linie. W terenie skalnym nie powinniśmy zjeżdżać z drugą osobą lub dużym ciężarem na pojedynczej linie.
Granie i kruchy teren – lina o podwyższonej wytrzymałości na przecięcie?
Edelrid na fali swoich testów spróbował stworzyć linę o zwiększonej wytrzymałości na przecięcie – jest to model Swift Protect Pro Dry 8,9 mm. Ta lina (przy obciążeniu 80 kg) jest o 86% bardziej wytrzymała na przecięcie w stosunku do swojego zwykłego odpowiednika Swift Pro Dry 8,9 mm oraz o 51% w stosunku do liny 10,0 mm. Taką wytrzymałość osiągnięto dzięki zastosowaniu włókien aramidowych w oplocie. Lina spełnia standardy dla liny pojedynczej, połówkowej oraz bliźniaczej.
Jeśli taka konstrukcja się sprawdzi, to z pewnością będzie to rewolucja. Wybór liny w teren o podwyższonym ryzyku przecięcia liny będzie ułatwiony, a odpowiedź na pytanie „Jaką linę zabrać na skalną grań lub w kruszyznę?” będzie trochę prostsza.
PW
Źródła:
https://www.edelrid.de/en/knowledge-base/sports/cut-resistance-of-ropes-part1.php, https://www.edelrid.de/en/knowledge-base/sports/cut-resistance-of-ropes-part2.php